Bedrijfsmodellen zijn de logica van hoe een bedrijf ‘zaken doet’: welke producten of services worden aangeboden aan welke doelgroep, welke middelen en partners zijn hiervoor nodig en hoe worden hieruit inkomsten gehaald. Door de verwevenheid van verschillende actoren, zoals leveranciers, partners en klanten, is het model aantrekkelijk om te transformeren naar een duurzaam model. Stel je immers eens voor dat natuur of sociale gelijkheid als de meest winstgevende op de lange termijn worden gewaardeerd, hoe zal dit voor bedrijven kansen bieden om nieuwe, duurzamere bedrijfsmodellen te creëren?
De betrokkenheid van stakeholders verkennen via grenzenwerk
Velter onderzocht de processen die bedrijven en hun stakeholders doorlopen in hun zoektocht naar nieuwe business modellen voor duurzaamheid. Het blijkt dat business model innovatie voor duurzaamheid vraagt om het verkennen en herdefiniëren van meerdere typen organisatiegrenzen, zowel van bedrijven als van haar veelvoud aan externe stakeholders, die de wenselijkheid, haalbaarheid en duurzaamheid van de innovatie beïnvloeden. Dit proces van stakeholder betrokkenheid en afstemming kan beter worden begrepen middels ’boundary work’, ofwel ‘grenzenwerk’.
“De kern van grenzenwerk is dat bedrijven tegen barrières blijven aanlopen als ze niet in andere afhankelijkheden durven denken,” licht Velter toe. “Als een distributeur blijft opereren op basis van zijn bestaande positionering, blijft hij belang hebben bij het lineair verplaatsen van producten en komt er geen tractie op circulair ontwerp, circulaire klantrelaties en circulaire businessmodellen. Zo’n distributeur zal dan ook niet snel op basis van andere waarden een samenwerking aangaan.” Om deze reden zijn er herpositioneringen nodig op identiteiten, macht, competenties en processen, de zogenaamde ‘organisatiegrenzen’.
Boundary framework en tool voor bedrijven
Velter ontwikkelde daarom een framework en tool om te illustreren hoe grenzenwerk helpt om complexe interacties tussen stakeholders te begrijpen, hoe het bedrijven helpt om de eerste stappen van collaboratieve, duurzame businessmodel innovaties te zetten en meervoudige waardecreatie te vergroten, en hoe het intermediairs helpt om gestructureerd bedrijven in hun grenzenwerk te ondersteunen. Het framework helpt bedrijven, intermediairs, en kennisinstellingen om stapsgewijs aan de slag te gaan. Zo’n gezamenlijk leerproces kan worden ondersteund door ‘boundary arrangements’: mensen, objecten, (fysieke of digitale) ruimtes, narratieven en tools, die strategisch, per transformatiefase en organisatiegrens aangepast kunnen worden.
“Met het framework en de tool kunnen bedrijven inzicht krijgen in de transformatie richting duurzaamheid die voor hen nodig is, samen met hun stakeholders,” aldus Velter. “Heel gaaf dat ik dit de afgelopen jaren vanuit zowel Fontys als de Universiteit Maastricht heb kunnen onderzoeken en toetsen in de praktijk. Vanuit het Fontys Center of Expertise Circulariteit en Duurzaamheid (FECT) ga ik hier de komende jaren verder mee!”
Publicatie van het proefschrift ‘Journeying towards sustainable business models, on the shaping, shifting and redesign of organizational boundaries for SBMI’, van Myrthe Velter, in het openbaar verdedigd op 3 oktober in de aula van de universiteit Maastricht. Meer informatie: https://phd-defence.maastrichtuniversity.nl/
Stellingen die Myrthe Velter kan verdedigen in een mogelijk interview:
- Nieuwe business modellen kunnen hun volledige duurzaamheidspotentieel niet bereiken als het belang van afstemming tussen meerdere belanghebbenden wordt verwaarloosd
- Boundary work is nodig om bedrijven en hun stakeholders te helpen zich bewust te worden van de noodzaak van nieuwe identiteiten, relaties en rollen als essentiële, maar vaak over het hoofd geziene elementen van business model innovaties voor duurzaamheid
- Organisatiegrenzen zijn vensters voor innovatie en herverbinding tussen bedrijven en hun belanghebbenden
- We hebben radicale veranderingen nodig in de relatie tussen bedrijven en de samenleving om een duurzame ontwikkeling mogelijk te maken: we moeten de betekenis van ‘zakendoen’ bevragen in termen van wat zou moeten groeien, wat zou moeten worden veranderd en getransformeerd, en wat zou moeten worden gerespecteerd
- De vraag is niet of het tijdperk van (on)economische groei ophoudt, maar hoe de botsende en verschuivende paradigma’s tussen maatschappelijke actoren kunnen worden opgevangen
Voeg commentaar toe